Nhân dịp Ubuntu 10.10 đã đoái hoài đến cái laptop cùi bắp của mình với driver card wifi đã có thể sử dụng được =)). Tớ xin mạng phép viết 1 bài dành cho những bạn mới bắt đầu không phải mò mẫm quá lâu để làm quen nó. Bài này hướng dẫn những công việc cơ bản nhất cần làm để làm quen với ubuntu.
1. Lựa chọn install this third-party software lúc cài đặt.
Khi cài các bạn nên chọn kích hoạt lựa chọn hỗ trợ nhạc,... Có lẽ đây là 1 lựa chọn thú vị so với các version trước khác của ubuntu. Trước kia chúng ta phải mò mẫm trong Sysnaptic để cài gói codec cho mp3, wav, flash... sau khi cài đặt xong ubuntu. Sở dĩ ubuntu là mã nguồn mở, mà codec mp3, wma thì chẳng phải là nguồn mở nên ubuntu chẳng thèm tích hợp vào mặc định. Điều này dễ gây nhiều thất vọng cho những người mới làm quen ubuntu vì họ chẳng hiểu tại sao lại tôi chẳng nghe được nhạc? Tôi chẳng thèm đọc tài liệu, tôi format và cài lại máy ngay lập tức.
2. Cài đặt password cho root
Mặc định tài khoản root của Ubuntu sau khi cài đặt chưa có password. Có rất nhiều thao tác chúng ta phải cần đến tài khỏan root và để bảo mật chúng ta nên đặt password cho nó.
- Vào Terminal (Applications - Accessories - Terminal)
- Gõ vào sudo passwd root
- Nhập password của tài khoản đang dùng
- Nhập 2 lần password của root muốn tạo.
(Trong quá trình nhập password bạn sẽ không thấy hiện dấu *)
3. Việc cần làm tiếp theo là kích hoạt iBus để gõ tiếng Việt
Trong ubuntu hiện tại có nhiều lựa chọn để gõ tiếng Việt dựa trên iBus và Scim. iBus mặc định được cài trong Ubuntu. Đó là tính năng Keyboard Input Methods trong System - Preferences. iBus mặc định không thể nào gõ tiếng Việt được, chúng ta phải cài thêm các gói hỗ gõ ngôn ngữ thích hợp cho nó. Đối với tiếng Việt thì đó là iBus-Unikey của Mr.LeQuocTuan làm ra (Thanks guy!) ngoài ra còn có lựa chọn gói khác cho iBus đó là ibus-m17n, gói này hỗ trợ đa ngôn ngữ từ lào, thái... đến nhật... mình đang dùng nó nhưng mình sẽ chuyển qua dùng ibus-unikey thôi :P vì cách thức gõ của gói này không được đẹp lắm so với ibus-unikey được viết riêng cho tiếng Việt.
Có lẽ nói hơi nhiều. Chúng ta bắt đầu kích họat iBus làm công cụ gõ cho hệ thống. Vào System - Administrator - Language Support. Lần đầu tiên chạy Language Support nó sẽ yêu cầu cài đặt các gói ngôn ngữ cho một số chương trình trong máy. Do ubuntu được được chứa trên CD quá nhỏ nên các gói ngôn ngữ bị cắt bỏ không thương tiếc. Bạn có thể cài hoặc không cũng chẳng sao.
Ở cửa sổ Language Text, phần Keyboard Input method system chọn iBus. Nếu sau này bạn cài Scim thì phần này chọn là Scim. Lựa chọn này giúp iBus chạy mặc định cùng ubuntu.
Log Out và Log In hoặc Restart lại máy các bạn sẽ thấy có 1 biểu tượng bàn phím ở khay hệ thống phía trên màn hình - đó là iBus. Bấm vào nó chọn Preferences, chuyển qua thẻ Input Method, trong phần Select an Input method bạn sẽ chẳng thấy lựa chọn nào cho tiếng Việt. Tất nhiên là vậy! Bạn cần cài gói ibus-unikey hoặc ibus-m17n mới có lựa chọn để gõ được tiếng Việt.
Cài ibus-m17n. Vào System - Administrator - Synaptic Package Manager. Bấm vào nút Search ở thanh công cụ. Gõ vào ibus-m17n. Bấm phải vào gói ibus-m17n chọn Mark for installation rồi bấm nút Apply trên thanh công cụ để thực hiện quá trình download và cài đặt.
Cài ibus-unikey. Vào trang web: http://code.google.com/p/ibus-unikey/downloads/list tải gói ibus-unikey_0.5.1-1~uvn1~maverick_i386.deb nếu bạn dùng ubuntu 10.10 bảng 32bit. Tải về bấm đôi vào nó để cài.
Sau khi cài 1 trong 2 gói trên (hoặc cả 2) và log out máy, trở lại iBus chúng ta sẽ thấy có lựa chọn tiếng Việt trong Select an input method như đã nói ở trên. Đối với gói ibus-m17n bạn chọn Vietnamese - vni (m17n) để gõ VNI và ibus-unikey thì chọn Vietnames - unikey. Sau đó bấm Add để đưa nó vào danh sách Input Method ở phía dưới.
Trong iBus Preferences nhớ qua thẻ Advanced và check vào Share the same input method among all application. Đây là lựa chọn mới có của ibus phiên bản này. Trước kia mỗi lúc gõ tiếng Việt bằng iBus bạn phải Ctrl + Spacebar để kích hoạt nhó nhiều lần ở tất cả các chương trình khác nhau vì iBus không ghi nhớ được lựa chọn kiểu gõ mà bạn đã chọn.
Để gõ tiếng Việt. Khi đặt con trỏ vào khung sọan thảo, bạn bấm Ctrl - Spacebar (phím dài) để kích họat iBus, bấm vào biểu tượng iBus, chọn kiểu gõ.
Nếu bạn dùng gói ibus-unikey. Thì kiểu gõ mặc định của nó là Telex. Bạn cần phải cho hiện thanh lựa chọn kiểu gõ của ibus-unikey lên màn hình để chọn kiểu gõ, bảng mã khác. Trở lại iBus Preferences, Thẻ General, phần Show language panel bạn chọn Always. Đóng cửa sổ và bấm biểu biểu tượng iBus, chọn Restart. Khi chọn kiểu gõ unikey bạn sẽ thấy hiện thanh lựa chọn kểu gõ, bảng mã ở góc phải màn hình.
4. Cài các unicode font thông dụng của Windows cho Ubuntu
Rất nhiều trang web, tài liệu... được làm ra cho Windows. Những người viết web ít khi nào tìm hiểu kỹ khi về việc dùng font như thế nào để khi người dùng duyệt trên Win và Linux đều đẹp như nhau. Chúng ta đành phải chấp nhận điều ấy. Cách khắc phục là chúng ta cài font của Windows vào để cho vẹn đôi đường.
Mình đã tổng hợp 10 fonts unicode trên Windows 7 và vài fonts VNI, ABC các bạn có thể tải bằng các link ở phía dưới:
+ http://www.box.net/shared/m7pvr8p5v6
+ http://www.4shared.com/file/EOA1GgmI/fonts-for-ubuntutar.html
- Tải và giải nén nó vào 1 nơi nào đó trong ổ đĩa của ubuntu (/home/your-accout/)
- Alt + F2. Nhập vào gksu nautilus.
- Chép cả thư mục chứa font đó vào /usr/share/fonts/truetype/
- Bấm phải vào thư mục đó, chọn Properties, qua the Permissions. Các mục Folder access bạn chọn là Access files.
- Mở Word processor lên xem có những font như VNI-Times, Arial chưa...??
Có nhiều người nặng lời chê bai font mặc định của ubuntu rất tù mù. Nếu không thích thì chúng ta có thể đổi sang font khác. Bạn vào Appearance Preferences (Bấm phải màn hình nền chọn Change Desktop Background). Qua thẻ Fonts và thay những font Ubuntu thành font Segeo UI của Windows 7 để cho giống Win7 =)). Nếu vẫn còn chê và nếu bạn thích kiểu font không anti-alias như trên Windows XP thì bạn có thể tắt hoàn toàn tính năng anti-alias đi bằng cách (mục rendering trong thẻ Fonts không có tác dụng tắt anti-alias toàn hệ thống):
- Alt + F2, gõ vào gksu gedit.
- gedit sẽ được chạy với quyền root. Bạn mở file "/etc/fonts/conf.d/10-antialias.conf" bạn thay giá trị true trong thẻ bool thành false. Lưu lại, log out bạn sẽ thấy tác dụng.
- Sau khi log in vào bạn nhớ đổi fonts hệ thống thành Arial, Tahoma hoặc Verdana của Windows là được. Hình dưới sau khi đã tắt anti-alias
iChuot - blog.svtin.com
1. Lựa chọn install this third-party software lúc cài đặt.
Khi cài các bạn nên chọn kích hoạt lựa chọn hỗ trợ nhạc,... Có lẽ đây là 1 lựa chọn thú vị so với các version trước khác của ubuntu. Trước kia chúng ta phải mò mẫm trong Sysnaptic để cài gói codec cho mp3, wav, flash... sau khi cài đặt xong ubuntu. Sở dĩ ubuntu là mã nguồn mở, mà codec mp3, wma thì chẳng phải là nguồn mở nên ubuntu chẳng thèm tích hợp vào mặc định. Điều này dễ gây nhiều thất vọng cho những người mới làm quen ubuntu vì họ chẳng hiểu tại sao lại tôi chẳng nghe được nhạc? Tôi chẳng thèm đọc tài liệu, tôi format và cài lại máy ngay lập tức.
2. Cài đặt password cho root
Mặc định tài khoản root của Ubuntu sau khi cài đặt chưa có password. Có rất nhiều thao tác chúng ta phải cần đến tài khỏan root và để bảo mật chúng ta nên đặt password cho nó.
- Vào Terminal (Applications - Accessories - Terminal)
- Gõ vào sudo passwd root
- Nhập password của tài khoản đang dùng
- Nhập 2 lần password của root muốn tạo.
(Trong quá trình nhập password bạn sẽ không thấy hiện dấu *)
3. Việc cần làm tiếp theo là kích hoạt iBus để gõ tiếng Việt
Trong ubuntu hiện tại có nhiều lựa chọn để gõ tiếng Việt dựa trên iBus và Scim. iBus mặc định được cài trong Ubuntu. Đó là tính năng Keyboard Input Methods trong System - Preferences. iBus mặc định không thể nào gõ tiếng Việt được, chúng ta phải cài thêm các gói hỗ gõ ngôn ngữ thích hợp cho nó. Đối với tiếng Việt thì đó là iBus-Unikey của Mr.LeQuocTuan làm ra (Thanks guy!) ngoài ra còn có lựa chọn gói khác cho iBus đó là ibus-m17n, gói này hỗ trợ đa ngôn ngữ từ lào, thái... đến nhật... mình đang dùng nó nhưng mình sẽ chuyển qua dùng ibus-unikey thôi :P vì cách thức gõ của gói này không được đẹp lắm so với ibus-unikey được viết riêng cho tiếng Việt.
Có lẽ nói hơi nhiều. Chúng ta bắt đầu kích họat iBus làm công cụ gõ cho hệ thống. Vào System - Administrator - Language Support. Lần đầu tiên chạy Language Support nó sẽ yêu cầu cài đặt các gói ngôn ngữ cho một số chương trình trong máy. Do ubuntu được được chứa trên CD quá nhỏ nên các gói ngôn ngữ bị cắt bỏ không thương tiếc. Bạn có thể cài hoặc không cũng chẳng sao.
Ở cửa sổ Language Text, phần Keyboard Input method system chọn iBus. Nếu sau này bạn cài Scim thì phần này chọn là Scim. Lựa chọn này giúp iBus chạy mặc định cùng ubuntu.
Log Out và Log In hoặc Restart lại máy các bạn sẽ thấy có 1 biểu tượng bàn phím ở khay hệ thống phía trên màn hình - đó là iBus. Bấm vào nó chọn Preferences, chuyển qua thẻ Input Method, trong phần Select an Input method bạn sẽ chẳng thấy lựa chọn nào cho tiếng Việt. Tất nhiên là vậy! Bạn cần cài gói ibus-unikey hoặc ibus-m17n mới có lựa chọn để gõ được tiếng Việt.
Cài ibus-m17n. Vào System - Administrator - Synaptic Package Manager. Bấm vào nút Search ở thanh công cụ. Gõ vào ibus-m17n. Bấm phải vào gói ibus-m17n chọn Mark for installation rồi bấm nút Apply trên thanh công cụ để thực hiện quá trình download và cài đặt.
Cài ibus-unikey. Vào trang web: http://code.google.com/p/ibus-unikey/downloads/list tải gói ibus-unikey_0.5.1-1~uvn1~maverick_i386.deb nếu bạn dùng ubuntu 10.10 bảng 32bit. Tải về bấm đôi vào nó để cài.
Sau khi cài 1 trong 2 gói trên (hoặc cả 2) và log out máy, trở lại iBus chúng ta sẽ thấy có lựa chọn tiếng Việt trong Select an input method như đã nói ở trên. Đối với gói ibus-m17n bạn chọn Vietnamese - vni (m17n) để gõ VNI và ibus-unikey thì chọn Vietnames - unikey. Sau đó bấm Add để đưa nó vào danh sách Input Method ở phía dưới.
Trong iBus Preferences nhớ qua thẻ Advanced và check vào Share the same input method among all application. Đây là lựa chọn mới có của ibus phiên bản này. Trước kia mỗi lúc gõ tiếng Việt bằng iBus bạn phải Ctrl + Spacebar để kích hoạt nhó nhiều lần ở tất cả các chương trình khác nhau vì iBus không ghi nhớ được lựa chọn kiểu gõ mà bạn đã chọn.
Để gõ tiếng Việt. Khi đặt con trỏ vào khung sọan thảo, bạn bấm Ctrl - Spacebar (phím dài) để kích họat iBus, bấm vào biểu tượng iBus, chọn kiểu gõ.
Nếu bạn dùng gói ibus-unikey. Thì kiểu gõ mặc định của nó là Telex. Bạn cần phải cho hiện thanh lựa chọn kiểu gõ của ibus-unikey lên màn hình để chọn kiểu gõ, bảng mã khác. Trở lại iBus Preferences, Thẻ General, phần Show language panel bạn chọn Always. Đóng cửa sổ và bấm biểu biểu tượng iBus, chọn Restart. Khi chọn kiểu gõ unikey bạn sẽ thấy hiện thanh lựa chọn kểu gõ, bảng mã ở góc phải màn hình.
4. Cài các unicode font thông dụng của Windows cho Ubuntu
Rất nhiều trang web, tài liệu... được làm ra cho Windows. Những người viết web ít khi nào tìm hiểu kỹ khi về việc dùng font như thế nào để khi người dùng duyệt trên Win và Linux đều đẹp như nhau. Chúng ta đành phải chấp nhận điều ấy. Cách khắc phục là chúng ta cài font của Windows vào để cho vẹn đôi đường.
Mình đã tổng hợp 10 fonts unicode trên Windows 7 và vài fonts VNI, ABC các bạn có thể tải bằng các link ở phía dưới:
+ http://www.box.net/shared/m7pvr8p5v6
+ http://www.4shared.com/file/EOA1GgmI/fonts-for-ubuntutar.html
- Tải và giải nén nó vào 1 nơi nào đó trong ổ đĩa của ubuntu (/home/your-accout/)
- Alt + F2. Nhập vào gksu nautilus.
- Chép cả thư mục chứa font đó vào /usr/share/fonts/truetype/
- Bấm phải vào thư mục đó, chọn Properties, qua the Permissions. Các mục Folder access bạn chọn là Access files.
- Mở Word processor lên xem có những font như VNI-Times, Arial chưa...??
Có nhiều người nặng lời chê bai font mặc định của ubuntu rất tù mù. Nếu không thích thì chúng ta có thể đổi sang font khác. Bạn vào Appearance Preferences (Bấm phải màn hình nền chọn Change Desktop Background). Qua thẻ Fonts và thay những font Ubuntu thành font Segeo UI của Windows 7 để cho giống Win7 =)). Nếu vẫn còn chê và nếu bạn thích kiểu font không anti-alias như trên Windows XP thì bạn có thể tắt hoàn toàn tính năng anti-alias đi bằng cách (mục rendering trong thẻ Fonts không có tác dụng tắt anti-alias toàn hệ thống):
- Alt + F2, gõ vào gksu gedit.
- gedit sẽ được chạy với quyền root. Bạn mở file "/etc/fonts/conf.d/10-antialias.conf" bạn thay giá trị true trong thẻ bool thành false. Lưu lại, log out bạn sẽ thấy tác dụng.
- Sau khi log in vào bạn nhớ đổi fonts hệ thống thành Arial, Tahoma hoặc Verdana của Windows là được. Hình dưới sau khi đã tắt anti-alias
iChuot - blog.svtin.com
thank nhiu nha.
ReplyDeleteCảm ơn bạn rất nhiều. Chúc năm mới hạnh phúc!!!
ReplyDeleteEm da lam theo bai huong dan nhu den doan Input method em khong co Vietnamese - vni (m17n) chi co Vietnames - unikey. Va khi em bam Ctrl+ space cung khong co gi
ReplyDelete